Tíðindi

Trýst á her fyri meira

Næsta umfar: Polen og New Zeland, Polen vinnur 3-1. Einki soleiðis serligt at siga frá, nú eri eg eitt sindur meiri herdaður frá degnum fyri.

Teir fýra pólsku stórmeistararnir eru sera róligir, allir í  líka klædningsjakkum við pólska merkinum áseymaðum, og sýnast vísir í sigrinum áðrenn umfarið er sett í gongd, teirra sterkasti telvari situr eisini yvir. Kapteynurin hjá New Zelandi var annars sera blídligur og prátingarsamur, og segði seg fegin koma til Føroya. Helt eisini at tað vera flott, at vit kundu koma við einum so sterkum liðið og trimum dómarum, tá teir bara høvdu ein.

Triðja umfar eg dømi er millum Turkaland og Georgia. Tað endar við javnleiki 2-2  Fýra javnleikir. Á fyrsta borði hjá Georgia situr ein sera sprudlandi GM Baadur Jobava 2713, uppundir at dysturin skal byrja, veipar hann øgiligt við ørmunum, heilsar, kyssir damurnar, tosar hart, flennur so tað gellir eftir í. Sjálvur kallar hann seg fyri LexySexy á Chess.com, og hetta sigur nakað um sjálvsálitið. Tá Takis rópar í hátalaranum, at nú eru tríggir minuttir eftir, líka sum broytir hann heilt persónligheit, hann søkkur inn í seg sjálvan, og hugsar frá nú av, einans um talv. Yvir av honum situr GM Dragan Solak 2632, Gladiatorurin doypi eg hann beinanveg í mínum stilla sinni, men meir um hetta seinni. Var skiparin hjá New Zelandi jovialur og fittur, so er hesin hjá Georgia av heilt øðrum slag. Ungur snøggligur maður tó, men so heilt ólukksáliga yvirlegin og illbrýntur, at ein í hansara nærveru nærum kennir seg illa og óvælkomnan. Eg fari at halda, at hann kennir á sær, at hesin dómarin, bert hevur lítla reyðfiskaprøvan. Ein regla úr sangi hjá fyrrverandi talvføroyameistaranum Eyðuni Nolsøe rennur fram fyri meg: Eg eri bara luft, frammanfyri tær. Til OL er ein regla galdandi sum sigur, at ikki er loyvt at taka remis áðrenn leik 30. Talvsøgan er full av skjótum javnleikum. Hesum vilja fyriskiparar ikki longur finna seg í. Tá heimsins bestu telvarar eru komnir saman at dystast, so vilja teir, og øll onnur sum fylgja við, síggja at dysturin verður spældur, og úrslitið ikki frammanundan er avtalað. Eitt undantak er tó, sum óheldigvís skammiligt verður útnyttað, og tað er tríføld endurtøka av sama leiki. Vit dómarar fingu strangliga álagt, at um hetta kom fyri, so skuldi hetta kannast út í æsir. Baadur Jobava rópar meg alt ov skjótt yvir, eg síggi beinan veg at hetta er fyri leik 30. Hann krevur javnt í fylgi regluni um trífalda endurtøku, eg eri sum so ikki í iva um, at hetta er rætt, men skal eg nú virkuliga fara, sum mær er álagt, við einum av heimsins bestu telvarum, sum við einum óskikkiligum skúladreingi, afturum (í skammikrók) har eitt lítið analysu rúm er, at kanna rættleikan í hesum. Nú kenni eg eisini brúnasíða anda mær í nakkan, hann traðkar meg niður á hælin og hvæsir: Any Problem. Eg má manna meg upp, støðgi klokkuni og halti eftir Jesusi, og vit fáa umsíðir góðkent javnleikin.

Í fjórða umfari havi eg aftur Turkaland at døma, men hesa ferð ímóti Italia. Italia er ikki av sterkastu talvtjóðum, á hesari olympiaduni endaðu teir á einum 52. plássi. Men, men, men. Á fyrsta borði situr sjálvastur GM Fabiano Caruana við øgiliga ratingtalinum 2801. Triðsterkasti telvari í heiminum, og nú skal eg, heimaskiparin, hava við tarvin at gera. Ikki tí, Caruana líkist ikki nøkrum tarvi yvirhøvur, men mest av øllum einum skikkiligum mammudreingi, sum ikki ger haltari hønu mein. Klantrasligur, lágur av vøkstri og væl klæddur. Skemtiligt at eitt stórmennið, skal rúgva so lítið upp. Yvir av honum situr Gladiatorurin sum eg í mínum stilla sinni havi navngivið hann. Hann er helst flottasti maðurin í høllini, sera væl bygdur, logandi svørt eygu, eitt millumting ímillum Maximus alias Russel Crowe úr Gladiator og so stórkempandi italska fótbóltsspælaran við villu taklingunum Gattuso. Havi ongantíð mett at útsjóndin hevur týdning fyri úrslitið í talvi, men akkurát í hesum føri eri eg tó í iva. Annan dagin á rað, fær turkurin við sigandi navninum, Dragan, eitt hálvt stig ímóti einum úr klubb 2700+, hesaferð í longum talvi móti heimsins triðbesta. Dysturin endar við at turkarnir vinna 3,5 – 0,5.

Eitt skemtiligt hendi undir dystinum. Tað komu nøkur børn, sum spældu eitt spæl, eitt slag av telvaraskattajagt. Spælið gekk út uppá, at finna nakrar av heimsins bestu telvarum í stóru høllini. Og tá tey komu framvið borðinum har eg var dómari og sóu Caruana, vóru tey ógvuliga fegin. Tóku pappír og blýant fram og krossaðu av, gnisaðu og peikaðu og vóru týðiliga fegin um endiliga at hava funnið hann, fitta Fabiano Caruana. 

Eina skemtiliga episodu á langa og sera troyttandi dagliga busstúrinum ætlaði eg siga frá. Við hvørt so gera fólk ymiskt sum ilt er at greina, eingin onnur orsøk enn, at tað ber til, sýnist at vera orsøkin. Á setrinum við gluggan í hinum borðinum á bussinum, kemur ein av dómarunum, sum eisini býr í sama øki sum eg inn og setur seg. Eg eygleiði mannin, hann hevur eina tasku í hondini,  so skjótt hann hevur sett seg, slær hann lítla klappborið frammanfyri seg niður og fer at róta í taskuni. Skjótt hevur hann funnið tað hann leitar eftir, hetta er ein heilur stakkur av “kryds og tværs” bløðum, eini tíggju í tali. Nú hevur bussførarin sett bussin í gongd, bussurin ger eitt hirs, og rullar spakuliga avstað. Nú kvikar maðurin sær í innaralumman, helst er tað ein blýantur til krossorðagáturnar, hugsi eg. Men nei. Úr lummanum dregur hann eina skínandi telefon við súrepli á bakinum, helst er hon spildurnýggj, og fer at skrolla og pilkast. Jú nú síggi eg at hann stórsmílist, hann hevur funnið tað hann leitar eftir. Film funktiónina, hann hevjar hondina upp og fer at filma út ígjøgnum rútin har hann situr. Men tað sum síðani hendi, fyrikom mær margháttligt og ikki sørt løgi, tí nú skavast maðurin í øðrum jakkalumma, og finnur blýant og setist at loysa krossorðagátur meðan hann filmar út ígjøgnum rútin á bussinum við hinari hondini. Túrurin til Tromsø er langur og strævin, eisini eru tveir langir myrkir tunlar á vegnum. Hann starir alsamt niður í krossorðini og loysir. So eiðasørt hann kveitir upp, vakra útsýnið sigur honum einki, men alsamt við arminum uppi, filmandi við nýggju snildfonini. Fleiri í bussinum hava fingið hetta við, vit smílast til hvønn annan og rista við høvdinum. Mogens heldur at hetta er skilsmissuorsøk, um hann sendir hendan filmin heim til konuna. Tá hesin langi og strævni busstúrur er komin at enda, og vit eru komin til Tromsø, sløkkir hann fyri filmingini, og tykist vera sera væl nøgdur við filmin. Vit sum sóu tilburðin meta, at tað var væl klára at sita við hondini soleiðis hevjaði í so langa tíð. Helst er armurin steinsovnaður.

Fimta umfar er millum Frankaríki og Argentina. Aftur tvey sera sterk lið, einans við GM’arum. Bæði enda í topp 20. Frakland við tveimum monnum í fína klubbanum. Vachier-Lagrave Maxime GM 2768 og  Bacrot Etienne GM 2720, endin er eisini at Frakland vinnur 3,5-0,5. Liðleiðari hjá Argentinska liðinum er svenski Ulf Anderson, eg kenni ikki mannin, men tað eru tað onnur í gera. Ein hópur av fotografum, koma og taka myndir av honum og heilsa. Sum vit sita og tosa saman, kemur Kasparov yvir og gevur honum eitt rættiligt bjarnaklemm. Eftir dystin lesi eg, at hann einaferð var rataður nummar fýra í heiminum, og er serliga kendur fyri at spæla ein hóp av jøvnum talvum. Tað besta við hesum umfari er, at í morgin er frídagur, og veðrið er gott.

Ísland hevði sent fimm dómarar til hesa kapping. Hin fyrr umtalaði Robert Lagerman, sum eg kenni frá dómaraskeiðnum í Føroyum á sinni, so Sverrir, Omar, Steinthor og Ingibjørg. Øll sera fitt fólk. Tað er einki yvir at dylja, at okkurt serligt band er ímillum hesar brøðratjóðir í Norðuratlantshavi. Vit funnu heilt skjótt saman, og hendan frídagin fóru vit so inn at hyggja eftir býnum. Nærum ongar stundir høvdu verið til tess frammanundan, so hart verða dómararnir koyrdir.

Tromsø hevur eitt gamalt og sera kent ferðamál, sum allir turistar sum koma til býin, nærmast bara skulu uppliva. Tað er gamli rennistrongurin ella Fjellheisen sum norðmenn siga. Fjellheisen er ein gamal bani, sum fer upp á Storsteinen á oydnu Floya, 421 metur yvir havinum. Her er frágera gott útsýni yvir Tromsø, og yvir fjøll og fjarir her á leið. Robert sum annars er ein róligur maður, fekk klastrofobiskar og hæddarskrekkskenslur á fimm minuttur langa túrinum, niðan á fjallið. Tað skal sigast at kapasiteturin í vogninum segðist at vera 27 fólk, tá stendur man sum sardinur í dós. Vit vóru 30. Ikki løgi at okkurt munagott mátti niðurum áðrenn farið var omanaftur. Eg kundi ikki lata vera við at hugsa um norska stórskemtaran, Fleksnes. Tá hann sat fastur í rennistronginum, og var so ræðuliga bangin og royndi at fjala sína ræðslu, við at vera yvirkul. Vit avgjørdu at vit skuldu ganga aftur til Tromsø, eftir stóru brúnni. Á leiðini komu vit framvið Íshavskatidralinum, stór og vøkur kirkja sum er plaserað soleiðis at hon sæst sera væl frá sjónum, bygd í 1965 og tekna av norska arkitektinum Jan Inge Hovig. Her er opið, og vit avgera at fara inn. Í hurðini vera vit støðgaðir, einki við tí, sum í Føroyum bara at koma inn, og njóta friðin í Guds húsi, nei, nei, visakortið fram, 50 krónur takk.

Vit ganga so tvørtur um stóru brúnna, júst sum vit eru miðskeiðis, fer ein flottur stuttleikabátur við opnum dekki, spakuliga glíðandi undir brúnni. Her er lív og góðir dagar umborð, fyrrverandi heimsmeistarin Garry Kasparov er vertur, nú skulu seinastu stemmurnar í hús. Her trýtur einki, vakrar kvinnur seta kaviar, sjampagnu og annað gott fyri gestirnar, umborð eru talvforsetar úr nógvum ymsum londum. Fleiri sita við nýggjum skínandi teldlum, eg frætti seinri at hetta er gáva frá kandidátinum. Eg royni at hyggja eftir forseta okkara, men eg síggi hann ikki. Haldi meg vita at hann er í hinum leirinum, tað skal sterkur karakterur at standa ímóti sovorðnari sjarmuoffensive.

Tá vit eru komnir yvirum, seta vit kós móti Polar Museum. Sum vit nærkast, slær toran og tað fer at regna. Veðurforsøgnin fyri dagin er sera góð, men eg havi sjálvdan uppliva eitt slíkt æl sum vit nú stóðu mitt í. Eg hugsi um skínandi teldlanar, og um sjampagnan ikki nú bleiv nakað tunn. Polar Museum er á havnalagnum, í einum gomlum træ húsum frá 1830. Tað fortelur søguna um kópaveiðuna í artic, um veiðimannin Henry Rudi sum drap 713 ísbjarnir og um mongu ekspeditióninar hjá serliga Fridtjof Nansen og Roald Amundsen. Sera áhugavert. 

Ein fínur frídagur, og klárir til nýggjar uppgávur við teir 64 puntarnar.

Sætta umfar, England – Armenia. Aftur átta stórmeistarar við borðið. England: M. Adams 2740, G. Jones, N. Short og M. Sadler. Armenia: Levon Aronian 2805, G. Sargissian, S. Movesian og V. Akobian. Hjá teimum sum vita eitt sindur um talv er ikki ivi um, at nú hava vit við teir heilt tungu dreingirnar at gera. Ikki bara Aronian, sum er nummar tvey í heiminum, men allir við borðið. Armenia hevur vunnið talv OL í 2006, 2008 og 2012, og eru sostatt forsvarandi OL meistarar. Armenia er tað landið í heiminum sum hevur flest stórmeistarar pr íbúgva, og hevur sjálvsagt talv sum kravda lærugrein hjá øllum børnum í landinum.

Tíðarritið New in Chess hevði grein um Matthew Sadler, sum sat á fjórða borði hjá Onglandi. Tað eitt sindur sermerkta við honum er, at hann sum ungur vísti sera góð evni at telva, og var spáddur eina stóra  talvkarrieru, men gavst brádliga at telva. Matthew Sadler hevur verið burtur frá nærum øllum kappingum í mong ár, er so byrjaður aftur heilt nýliga, og er komin flúgvandi upp eftir styrkilistanum.

Nógvir av bestu telvarum heimsins, t.d. Magnus Carlsen sum eg hvønn dag eygleiddi, tí hann sat ikki so langt frá har eg var dómari, hava eitt samanbiti eygnabrá, ein logandi eld, ein stálsettan vilja til at vinna, sum eisini er sjónligur uttaná klæðunum. Hesin vilji gevur teimum bestu eitt tíðuligt yvirlegið brá, og onkusvegna útstrála teir eina óyvirvinniligheit sum er hugtakandi. Hesin verumáti og útstráling er í hesum dysti, heilt fráverandi hjá heimsins næstbesta, sum eg nú sat og eygleiddi. M. Adams, sum ikki sørt av fjáltri sást á, nú hann sat yvir av heimsins næstbesta, hevði hvíta fólki. Aronian var hinigvegin púra róligur, hevði eitt nærum líkasælt yvirbrá. Alt við honum, bleyta gongulagið, vinarliga smílið, eisini mátin hann hevði latið seg í uppá. Einari vínreyðari velurskjúrtu, og einum postkassabláum buksum (Tróndur í Kirkjubø hevði sagt at tær vóru ultramarin), hárið var eisini væl sett, sýntist permanenta og einar designara brillur úr titanium. Alt í alt ein snotuligur maður, ein ”svigermors drøm”. Eg gjørdi skjótt niðurstøðuna, at hesin maður verður aldrin heimsmeistari, alt ov fittur og vanligur, men ringt er at spáa og serliga um framtíðina. Adams tók dystin í stórsta álvara, sat frammboygdur við hondunum uppi við andlitið, stærdi beint framm og gav sær góðar stundir at finna besta leikin. Tá hann so hevði flutt, líkasum slongdi Aroninan hondina tilvildarliga út yvir borðið, og flutti tað fyrsta og besta við tað sama. Hetta mynstur helt á, og tað gjørdust onnur enn eg varug við. Við borðið stóðu nú fólk og eygleiddu hendan ikki sørt margháttliga dyst.

Í høllini fekst vatn, kaffi og eitt slag av the, um man var heppin eina turra mariukeks ella eina ísvaflu, einki annað. Hoyrdi mong siga, at hetta var vánaligt kostarhald, men eg havi ikki nógv at samanlíkna við. Eftir einari løtu dregur Aronian eina heilt serliga thekannu framm, reisist, fer yvir og fær sær skoldandi heitt vatn uppí. Adams hevur flutt, Aronian sleingir enn einaferð armin yvir borðið og leikar, samstundis sum hann setist. Nú fer hann aftur í taskuna, tekur ein plastposa fullan av bløðum, hetta er ikki eitt keypt produkt, men nakað hann hevur úr Armenia. Eg hugsi at onkur heimanífrá savnar hesi bløð og turkar, og sendir talvflogvitinum sum ferðast kring heimin. Hann setist at nulva hesi bløð, og letur so eitt og eitt niður í heita vatnið. Tá traktað er, drekkur hann løgin við einum droymandi brá, og letur seg als ikki forstýra av talvinum hann er í holtur við. Havi verið til mangar barnakappingar við soninum, og mangan ilskast um, at hann ikki hevur savnað seg um sítt egna talv. Reist seg upp í heilum og flutt alt av skjótt. Júst á hendan hátt, upplivi eg, heimsins næstbesta telva. Adams er um at koma í tíðarneyð og Aronian hevur meiri á klokkuni enn tá talvið byrjaði. Soleiðis heldur leikur á, og eftir 31 leikir, bjóðar Adams remis við sekundum eftir á klokkuni, og Aronian tekur av. Eg fái báðar at skriva tað kravda á uppskriftarseðilin og støðgi klokkuni. Aronian hevur níggju minuttir meira enn tá hann byrjaði á klokkuni, og ein í mínari verð, sera løgin dystur er komin at enda. Armenia vinnur 2.5 -1,5.

Teir yngru bólkarnir telva uttan klokku – tó verður klokka sett inn um hetta verður mett neyðugt. Royndirnar vísa, at tey yngru hava lyndi at hugsa meir um klokkuna enn um talvið.

Tey eldru telva við 10 minuttum í part á klokkuni til hvørt talvið.

Heiðursmerki verða latin trimum teimum bestu í hvørjum aldursbólki. Eisini sleppa 6 tey bestu í hvørjum bólki at telva um pláss til NM í finaluni, sum verður í Klaksvík 15/11.

Harumframt fáa øll okkurt fyri luttøkuna.

Tilmelding í seinasta lagi fríggjadagin 7/11 kl. 21!

á telduposti: tilmelding@faroechess.com

Vinarliga upplýsið navn og føðingardag.

Kappingarnar eru fyri øll sum hava hug at telva

– roynd, minni roynd og eisini fyri tey sum júst eru byrjað.

– tað er ikki at halda seg aftur !

Vit síggjast

Talvsamband Føroya og Havnar Telvingarfelag

Sí pdf fílu her

Fyrst kann man spyrja, hví júst eg havi fingið hendan tjansin at vera dómari yvir nøkrum av heimsins sterkastu telvarum. Søgan byrjar við, at sonur mín Janus, heilt ungur fór at telva og hevur verið sera hugaligur og hevur staðið seg væl. Sum flest onnur foreldur, havi eg roynt at stuðlað børnum mínum. Á hendan hátt havi eg verið til óteljandi talvkappingar, bæði í Føroyum og eftirhondini eisini í øllum Norðanlondunum, og eisini so fjarskotið sum í Maribor í Slovenia. Hetta kann vera gott og hugnaligt at vera eygleiðari, bilførari og stuðul, men tá eg soleiðis havi verið við allíkavæl, so hví ikki gera okkurt til nyttu.

Í 2011 var stór talvkapping í Føroyum sum kallaðist Small Nations, hetta er Europameistarakapping fyri smátjóðir, og í hesum sambandi var finnlendingurin Mikko Markula í Føroyum sum høvuðsdómari. Talvsamband Føroya hevði fingið Mikko Markula at skipa fyri FIDE arbiter (talvdómara) skeiði nú hann var í Føroyum allíkavæl, sum høvuðsdómari til hesa kapping. Finnbjørn Vang talvforseti, fekk lokka meg at melda meg til. Hetta var ikki hissini skeið, vit vóru 9 sum meldaðu okkum til, úr fleiri ymsum londum, 4 tímar í skúla hvørt kvøld í eina viku, og so til próvtøku. Vit vóru 4 sum stóðu royndina, Robert Lagerman úr Íslandi, Finnbjørn Vang, Herborg Hansen og eg. Hetta er so beinleiðis orsøkin til, at eg fekk hetta høvi at koma til talv OL í Tromsø.

Tá Finnbjørn nakað herfyri, brádliga boðar frá, at hann hevði meldað meg til sum dómara í Tromsø, og síðani spyr um eg ikki vil fara, helt eg kanska, at tað var bítt ikki at taka av, nú man fekk ein slíkan møguleika, at mingla millum fremstu telvarar heimsins. Eisini skal sigast at túrurin so at siga er kostnaðarleysur, tí fyriskipararnir endurrinda ferðing og lata ból og bita, men tó fær man onga løn. So hetta er ein frívillig arbeiðslega at kalla.

Dagurin 1. august upprennur og Garðataxa heintar meg 06 30 og flytur meg trygt á flogvøllin. Í nýggja terminalinum er nógv hóvasták. Tað vísir seg at í miðdepli hesari stákan, kemur sjálv Pamela Anderson so bringubrøtt til Føroya. Einasta viðmerking hennara er: I am here to stop that grind. Eg taki hetta sum eina fyriboðan um, at helst verður hetta ein hendingaríkur túrur, og tað skal vísa seg at vera rætt. Eg ferðist saman við føroyska liðinum, Helga Dam Ziska, John Rødgaard, Olafi Berg og Høgna Egilstoft Nielsen. John Arni Nilssen skal stunda til ferðalagið í Kastrup. Finnbjørn og konan Sólgerð eru longu í Tromsø.

Á ferðini yvir tosa vit um, hvussu nú fer at vera, tí seinastu tíðina hava fjølmiðlanir ikki tosa um annað, enn at ein terroratsøkn skuldi rakt Noreg ein av døgunum, og løgreglan hevur úr at gera við at finna bandittarnar. Eg var so heppin, skuldi tað vísa seg, at tá eg keypti mín ferðaseðil frá Kastrup til Oslo og síðani víðari til Tromsø var flúgvarin sum hinir skuldu við útseldur, so eg fekk aðra fráferð. Eg kom fram í øllum góðum, og á flogvøllinum í Tromsø stóð ein sera blíðsnýðað norsk genta við skelti: Faroe Island, og tók ímóti mær. Tað vísti seg nevniliga at føroyska liðið rendi seg í hópin av trupulleikum á ferðini. Fyrst vóru teir seinkaðir í fleiri tímar, og ringast av øllum, so var nakað av viðførinum fari suður til Kroatien í staðin fyri norð til Tromsø.

Eg og blídliga kvinnan fóru so í ein buss, sum koyrdu okkum til stóru høllina har setanin skuldi vera. Vit funnu okkum sess, og tilvildin lagaði tað so, at vit komu at sita saman við foreldrum Magnusar, eisini var systurin Ellen, sum eisini telvar og Omman har. Og nú tosi eg um Magnus Carlsen heimsmeistara í talvi, skuldi nakar ivast. Í Noreg er avgjørt nokk, bert at nevna Magnus, so er eingin í iva um, hvønn tosa verður um. Magnus er líka kendur sum kongurin. Einasti annar privatpersónur, sum kann metast við hann, er fremsta skíðhetjan hjá norðmonnum Peter Northug.

Tað má sigast, at norðmenn vóru farnir undir uppgávuna í fullum álvara. Ein risastór sena, sera vakurt ljós, eldur og roykur, ein sera væl upplagdur vertur, sum eisini var sjálvur borgarstjórin í Tromsø, nøkur av fremstu tónlistafólkum í Noreg, symfoniorkestur við framúrskarandi solisti, sum sjálvandi framførdu úr sangleikinum Chess. Sjálvandi vóru eisini nakrar røður: FIDE forsetin, fíggjarmálaráðharrin í Noreg Siv Jensen, og eisini borgarstjórin. Alt beinleiðis sjónvarpað, tað er ein rættur talvfebur í Norra síðani Magnus Carlsen, sum eisini var á pallinum, settist á talvtrúnuna, og tað merkist veruliga til eitt slíkt høvi.

Tað er sanniliga ein meldur av sera ymiskum fólkum til eitt slíkt OL, skal eg heilsa og siga. Ì øllum litum, øllum longdum og sanniliga eisini í øllum tjúktum. Eitthundraðogsekstinýggju talvsambond eru umboðaði á OL hesaferð, og er tað met. Sum eitt hitt seinasta á skránni í hesari flottu setanarhátíð, vóru øll fløggini víst á risastórum skýggja, og verturin vildi hava, at tá eins egna flagg koma á skýggjan, skuldi man reisa seg úr sætinum og jubla. Hetta tóku nøkur lond í allar størsta álvara.

Eg visti ikki betur enn at eg var einasti føroyingur í salinum. Føroyska talvlandsliðið var jú seinkað, og forsetin sat úti á flogvøllinum og bíðaði eftir teimum. Fram fyri meg rann løtan, tá eg á fyrsta sinni sjálvur skuldi í ovastu ódnina í Háfjalli. Eg var trettan ár, og hetta var fyri meg fyribils kuluminatiónin í lívi mínum. Ovasti maður á fjalli, onki minni. Fjallmanningin í Uppsalahaga telur tólv mans, og eitt sum ovasti maður hevur at gera er at siga frá, nær hinir mennirnir skulu fara til gongu. Eg minnist so týðuliga, at abbi mín sigur við meg, at tá eg var komin niðan í hitt ovasta rákarlagi beint undir tindinum, har ein stóru steinur er, hann fert tú uppá, og so gert tú eitt Kongaróp. Enn í dag, tredivu ár seinni verði eg mintur á dagin, tá eg stóð á steininum og rópti: NÚ GANGA VIT. Skuldi eg endurtaka bragdið millum hesi umleið tveytúsund fólkini. Fløggini komu sum perlur á snóri á skýggjanum, og skjótt var tað mín túrur. Tá Merkið veittraði á skerminum, sveik mótið, eg reisti meg og fekk stama eitt forkøla jubbiii. So var liðugt.

Eftir setanina er fundur, Arbiters Meeting. Fundurin er á sjálvum spælistaðnum. Bygningurin har leikinir skulu vera, sær milt sagt ikki serliga innbjóðandi út. Hetta er einfalt ídnaðarbyggjarí, ein stórur ógvusligur fýrkantaður betongkassi frá 50’inum. Einki vindeyga, bara nakrar stórar garasjuhurðar. Tað vísur seg, at hetta er gamla høllin hjá Muck bryggjarínum, sum fyri árum síðani flutti alt sítt virksemi út um býin, tí bygningurin ikki kundi brúkast meira. Innan er bygningurin eisini sera kaldligur og ráur. Men tað er sjónligt, at teir í skundi hava málað alt hvítt, hava installerað hópin av fyribilsljósi, og lagt eitt tunt grátt teppi á gólvið, fyri at doyva ljóðið eitt sindur. Í høllini er eitt ótal av borðum og stólum, í einum sera bíligum kvaliteti. Men sjálv talvútgerðin er øll fyrsta floks, øll talvborð elektronisk, klokkur og talvfólk av fyrsta klassa. Øll kappingin kann fylgjast beinleiðis á netinum, leik fyri leik. Talv og alnótin sýnast at vera sum skapt til hvønn annan.

The Chief Arbiter, maðurin sum er høvuðsdómari í kappingini, og sum eisini er President of FIDE Arbiters Commission, Takis Nikolopoulos er Grikki, og er ein sera myndigur maður um miðjan aldur. Hann bíður vælkomin og presenterar nakrar av sínum undirsáttum, hetta er ein sera hierarkisk skipan. Undir sær hevur hann fyrst tveir deputy chief arbiters, so átta sektor arbiters, fýra TAP: Chairman Members og eina Appeals Committee. Síðani vit apur, við heitinum Match Arbiters, vit eru einir 170 í tali. Ein samansettur dómaraskari við lít, 22 úr Afrika, 20 úr suður og norður Amerika, 27 úr Asia og Avstralia og vit eru 97 úr Europa. Tað serliga hesi ferð er, at vit eru tríggir, sum umboða talvsamband Føroya FAI, Mogens Nielsen IA, Arild Rimestad IA og eg sjálvur við mínum FA prógvi. Hinir báðir eru IA, sum merkir International Arbiter, hetta svarar til, at teir eru skipsførarar og eg bert havi lítla heimaskiparaprógvið, reyðfiskaprøvan, ein so kallaður frikkadellufiskari, men meir um hetta seinni.

Takis ger tað púra greitt, at tað er hann sum avger alt, og hevur alla ábyrgdina. Stórt meira skilti eg ikki á hesum fundinum, hann Takis er helst ein fittur maður og kanska ein góður dómari omaná, men eitt, sum hann so avgjørt ikki kann brúkast til er at tosa í mikrofon. Eingin á fundinum hoyrdi tað stóra, hóast hann tosaði í minst ein tíma.

Høllin er býtt sundur í átta sektorar við hvør sínum skipara. Ein spaniumaður IA Jesus Mena skal stjórna sektor 5, og eg hoyri tíbetur, at tað er her eg hoyri heima. Tað vísir seg at frikkadellufiskarin hevur fingið kjans við einum sera góðum skipi. Sektor fimm er borð 6 til borð 27 í opnum bólki, so eg skal vænta, at eg skal døma teir heilt stóru kanónirnar, og tað fer líka sum ein skjálti ígjøgnum meg, tá hetta gerst mær greitt. Hevði fingið at vita frá talvforsetanum, at eg skuldi vænta at sleppa at døma kvinnunnar á teimum aftastu borðunum. Støðið til eitt slíkt OL er sera ymiskt, heilt frá teimun allarbestu í heiminum til ungar gentur og dreingir, sum illa nokk duga mannagongdina. Men so hugsi eg, at við sjálvum Jesusi sum akkersmanni, so má tað helst fara at ganga. Arild og Mogens við fínu tittlinum hava báðir fingið dámurnar at døma. Tað er vorðið seint, fólk eru móð, hava ferðast allan dagin, og vilja sleppa heim. Nú vísa norsku fyrireikararnir sítt sanna andlit.

Tromsø er ikki nakar risa býur, her búgva tá alt verður talt við uml. 70000 fólk. Hotel kapasiteturin í einum býi av slíkari stødd, er sjálvandi avmarkaður. Fyrireikararnir hava tó vita av hesum í seks ár, og skuldi man hildi, at brúkiligar loysnir vóru funnar, við seks ára skotbrái. Nakað er gjørt, føroyska liðið hevur fingið tillutað trý smá kømur inni hjá privatum, sum skora kassan nú býurin er fullur av fólki. Teir eru tó inni í býnum, ikki optimalt men OK. Dómarastandurin, altso vit 170 eru sendir út á bølandi, og nú meini eg heilt út har krákurnar venda. Góðar 70 kilometrar uttanfyri Tromsø. Tað ljóðar í sjálvum sær ikki so gali, tað er tað sama sum úr Klaksvík til Havnar. Men, og tað eru tíverri fleiri men. Vegurin er fyrst uppum Troms oyggina, eftir smalum brúgvum, og so ein fjøruvegur so smalur, at tveir bilar í flestu førum ikki kunnu møtast. Og ikki nokk við tað, hvønn dag so er norski landsverkfrøðingurin í gongd við viðlíkahaldsarbeiði, bøta hol og asfaltera og slíkt, so á hvørjum túri skulu við altíð bíða eftir hesum eisini. Hetta hevur við sær at túrurin tekur hálvanannan tíma at koyra. Av tí at vegurin er lagdur tætt fram við strondini tað nógva av vegnum, so er hann fullur av svingum, so bussurin sveiggjar higar og hagar, og ikki er óvanligt, at hann botnar. So hetta er ikki á nakran hátt, hóast útsýnið er vakurt, ein behagiligur túrur. Men hetta muga vit so smyrja okkum við.

Seinni finni eg so út av, at ein av dómarunum eg eigi at búgva saman við, hevur verið framsíggin og snildur, og snøgt sagt ikki hevur latið hendan bussmarrudreymin sær lynda. Viðkomandi hevur skrivað til fyrireikararnar, sigur at hann hevur eina sarta nøs, og av medisinskum orsøkum, helst ikki skal vera ov langt frá sjúkrahúsi. Hesa sjófrágreiðing sum er íspunnin, keypa fyrireikararnir, og lata hann fáa hotell mitt í býnum. Hetta flenna vit nógv at, men hugsa kanska í okkara stilla sinni um áraknútar, líktorn ella onkur hissini hemurita ikki kundi fáa okkum hotell í býnum eisini. Ikki tí, umstøðurnar vit búgva í eru fínar, smá summarhús sett heilt oman móti fjøruni. Vit eru tríggir, sum skulu búgva saman, Mogens Nielsen, ein Ukraini, ið ikki tosar eitt orð á enskum, og so eg.

Dagurin kappingin skal byrja eru vit tíðliga á fótum, morgunmat, brúsu og so í bussin. Fyrsti dystur eg fái tillutaðan er á borði 15. Czech Republic og Libya, endin er at Kekkarnir vinna 4-0. Hetta er fyrsta umfar og øll í høllini eru spent, nýggj kapping, nýggjar umstøður og eg sjálvur stríðist við kaldasveitta. Mín fyrsta altjóða kapping og nú skal slagið standa. Klokkurnar verða stillaðar, telvararnir fáa hálvanannan tíma til fyrstu 40 leikirnar, og síðani tredivu minuttir til restina av talvinum, tredivu sekund verða somuleiðis løgd afturat fyri hvønn leik. Tað nýggja fyri meg, og sum føroyskir telvarar heldur ikki kenna til, so verður eingin (movecounter) flitteljari nýttur. Hetta merkir, at teir tredivu minuttirnir, sum man fær afturat eftir leik 40, síggjast ikki á klokkuni tá, men koma fyrst á klokkuna tá klokkan kemur niður á null, dómarin skal so ansa eftir, at teir 40 leikirnir eru fluttir tá klokkan kemur niður á null.

Á fyrst borið hjá Kekkinum situr ein heilt serligur ungur maður, David Navara við styrkitalinum 2716. Hvat er so serligt við hesum kanst tú spyrja, jú nú eru vit í absoluttu heimselituni. Tað eru einans 43 telvarar í heiminum, sum hava eina styrki sum er 2700 ella meiri, einans tríggir telvarar hava eitt styrkital omanfyri 2800 Carlsen, Aronian og Caruana.

Fyrsta umfar er nógv seinkað, hetta orsaka av, at eitt vælmannað trygdarlið er sett at kanna hvønn einstakan, sum kemur inn í høllina. Nakað líknandi, sum vit kenna tað frá einum flogvølli, við stórum metaldektorum og skannarum, sum øll skulu inn ígjøgnum, hvør taska verður gjøgnumrótað og fólk verða kropskannaði.

Í talvheiminum er ein so kalla null toleransa galdandi. Hetta merkir, at um tú ikki situr við borið tá talvið skal byrja, so tapir tú. Hendan reglan er galdandi til OL, hetta vita telvararnir væl, og nú teir eru komnir í eina langa kø aftanfyri alt trygdareftirlitið eru nógvir í sera ringum skørum, frustratión, trokan og øði er ikki besta fyrireiking til talv. Ein lítlan hálvan tíma ov seint verður fyrsta umfar sett í gongd og eg eri vátur í sveitta, eisini tí at eg ikki eri vanur við at ganga so væl ílatin, vit dómarar hava fingið lagt eina við, at vit skula verða væl klæddir. Tey sum kenna meg, vita væl, at ganga í storknaðari skjúrtu og slips og klædningsjakka hvønn dag, er ikki mín koppur av the, men her er eingin vegur uttanum.

Aftur til David Navara, hann er ein ungur maður av heilt serligum slag, eitt talvflogvit við autismu. Sera blídligur og fittur og høfligur. Ein kend søga um hann er, at í einari kapping í 2011 telvar hann ímóti Moiseenko. Í leiki 35 ætlar Navara at flyta bispin av e7, men kemur av óvart at nema við kongin á f7. Moiseenko sær at hann strýkur konginum av óvart, og krevur at hann skal flyta kongin. Dómarin sum var hjástaddur sá tilburðin, og tekur avgerð um at Navara gott kann flyta bispin, hann so ger, og talvið heldur fram. Tá støðan er vónleys hjá Moiseenko og Navara hevur tvungið mát á borðinum, bjóðar Navara javnt. Hann ætlar ikki at vinna nakað talv uppá ein órættvísan máta, av hesum missir hann eisini einar 100.000 krónur.

Takis setur fyrsta umfar í gongd, og allir 1522 telvarar flyta fyrstu leikirnar. Eisini í mínum dysti fer alt í gongd sum tað skal, so nú er at vóna at alt gongur væl. Vit dómarar skulu hvønn hálva tíma fylla eitt skjal út, har vit skriva hvussu nógv tíð er eftir á klokkuni og hvussu nógvir leikir eru leiktir, stórt meira er ikki at gera sum dómari um alt gongur sum tað skal. Eisini skulu vit innsavnað uppskriftarbløðini og útfylla dómaraseðilin, og fáa kapteynarnar at skriva undir tá liðugt er. Tá ein góður tími er leiktur loypur fyrsta skriðan, klokkan á fyrsta borði, hjá vini okkara Navara, doyr. Svartur skermur. Fyrireikararnir hava helst ikki sett nýggja battarí í klokkurnar, Noreg er jú eitt fátækt land, og nú orkaði hendan ikki meir. Eg kviki mær fram til dómaraborði har Jesus situr, og biði um eina nýggja klokku. Vit so báðir við sjógv á bak, niðan aftur til borð 15. Jesus ferð at stilla klokkuna inn fyri meg, uttan at eg hevði spurt hann um tað. Eg finni skjalið við tíðunum eg havi fest á blað fyri løtu síðani, men Navara er ikki nøgdur, hann skrivar umframt leikirnar, eisini tíðina fyri hvønn tann einasta leik, heilt niður til sekundini, hetta er mótstøðumaður hansara eisini nøgdur við. Jesus stilla klokkuna, og dysturin verður aftur settur í gongd. Nú gongur tíðin, og soleiðis pø á pø koma teir til leik 40. Á den standur, stór kreppa á Libyska liðinum, hvar eru teir tredivu minuttirnir sum teir skulu fáa afturat. Eg royni at greiða frá, at teir fáa minuttirnir tá klokkan kemur niður a null, men so eiðasørt at teir skilja eitt einasta orð av eingilskum. Hetta hevur Muammar Gaddafi syrgt fyri. So lítla vestliga ávirkan sum møguligt. Hevði hann verið omaná nú, so hevði hann helst sent eina rakett eftir hesum dómaranum, sum ikki tosar arabiskt eisini. Sveittin sum eg hevði fingið so nøkulunda kontroll yvir, er nú vendur aftur. Á fyrst borði eru teir eisini komnir væl út um leik 40, nú reisir Navara seg upp, og vinkar meg yvir. Hvat nú? Hann gerð vart við at teir mangla fleiri minuttir, klokkan er skeivt innstilla. Síðani leik 40 hava teir ikki fingið tey kravdu 30 sekundini afturat , á dett skil. Navara er um at fara úr sínum góða skinni, og leggur mær eina við at mótstøðumaður hansara, eisini má fáa mistu minuttirnar aftur. Nú eri eg snildur, eg støðgi klokkuni og fari eftir Sektor. Jesus kemur flúgvandi, og má nú bøta aftur skaðan, sum hann sjálvur hevur forvolt. Glaður eri eg tá fyrsta umfar er enda. Kekkarnir vinna 4-0. Eftir umfari greiði eg Mogens Nielsen frá hendingum mínum, viðmerking hansara segði tað nokkso gott haldi eg: Den dreng er fandenme fuldstendig indhyldet i skak.

Mynd: Arild Rimestad

Ferðafrásøgn Politiken Cup 

Leygarmorgunin kl. 5.30 fóru vit (Finnbjørn og Høgni) tveireinir av hotellinum í Keypmannahavn á flogvøllin. Flúgvarin skuldi fara kl. 7.30, so vit vóru í góðari tíð.

Sjálvandi tá ið man nú fer avstað tíðliga, so verður flúgvarin seinkaður. Tað er líka sum eitt sindur typiskt, men tað var so ikki meira enn 1 tíma – tað kann man liva við.

Flogtúrurin var fínasta slag, eingir trupulleikar við nøkrum sum helst, og vit vórðu ikki ov seinir til næsta flúgvarin,tí hann var eisini nakað seinkaður.

Tann flogtúrurin var eisini okay, men tíverri var setrið brotið ella oyðilagt, og uttan nakrar royndir á økinum, hevði man kenslu av álvarsligari misrøkt av endatarminum.

Og sum um tann upplivingin ikki var nokk fyri dagin,so byrjaði tað veruliga at blíva stuttligt á flogvøllinum.

Fyrst kom einki viðførið, síðani funnu vit útav at eingin var eftir okkum, og telefon-netið er opinbart ikki heilt up to date.

Lukkutíð fyri okkum – okkurt gott er í øllum – vóru tveir norðmenn við flúgvaranum, og var ein guide komin eftir teimum.

Hon fekk hjálpt okkum so nøkulunda, skaffaði okkum fart til Batumi, men við vánaligasta sjafførinum í verðini!

Skal nakað positivt sigast um bilin og sjafførin, so var tað eydnunnar speisemi, at viðførið hjá okkum ikki kom fram; tað var als ikki pláss fyri nøkrum afurat í bilinum.

Tað er ca. 360 kilometur at koyra til Batumi frá Tbilisi. Við skjótari høvuðrokning fáa vit eina koyritíð á uml. 4 tímar, um koyrt verður 100 km/t.

Men boðini ið vit fingu frá sjafførinum vóru, at túrurin tók 6 tímar. Hann dugdi at siga 6 tímar, men annars ikki eitt tað einasta orð av enskum.

Ikki tykkum at siga, so er tað ikki optimalt at sita 6 tímar í bili, beint eftir eina møguliga ”neyðtøku” fysiskt og ikki at gloyma ta psykisku, taka vit saknaða viðførið uppí.

Túrurin sjálvur var nakað í dur við "once in a lifetime experience". Ikki soleiðis at skilja, at vit sóu nakað fantastiskt,ella vit upplivdu nakað serstakt,men simpulthen tí at vit komu fram til Batumi á lívi.

Ræðutúrurin sum tók 7 tímar, heldur enn teir væntaðu 6 tímarnir, gekk meira fyri seg við síðunnar av vegnum,

mitt á vegnum ella yvirhálandi á mótsattu síðu í svingum við ongum sýni í bølamyrkrið.

Einu løtuna komu vit til ein einvegis tunnil við tveimum breytum. Tunnilin er væl útgjørdur við ljósum, og sær út til at vera nýggjur.

Av einhvørjari orsøk eru "keylur" mitt á vegnum millum breytirnar, men annars ivaleysa nokk av plássi á breytini.

Um sjafførurin bara var í festliga lagnum ella hann helt seg vera í tivoli, stendur óvist, men sjálvandi kláraði hann at raka vinarligu, óseku og væl merktu "keylurnar",

og samstundis fáa eitt sovorðið "eg veit ikki hvat hendir her look, men eingin skaði hendur" – ein ávísur stoltleiki sást í eygnabránum á honum.

Hevjaðu armarnir hjá norðmanninum og hansara ”look”, vóru meira í tráð við veruleikan.

Um man var so heppin at sovna í ræðubilinum, so svav man ikki leingi. Eftir nýtsluni at døma, so er einasta logiska frágreiðingin, at floytan sat meira ella minni føst. Løtu seinni – í einum svingi sjálvandi – fara vit blinkandi og floytandi framvið einum trailara, tá toran gongur og regni pøsir niður sum ongantíð fyrr. Sást tað illa áðrenn í myrkrinum, so sást null, nix nada nú.

Hvat er tá meira náttúrligt enn bara at tendra hazardljósini, koyra víðari og enntá speeda upp?! Á leið 20 sekundir seinni fer bilurin hálvur av vegnum. Einasta ljóð ið hoyrist, er botnurin

sum esjar móti vegkantinum og annars steinar/gras, ið verður spolað upp á bilin.

Tá, fyri fyrstu og einastu ferð á túrinum, verður ein skilagóð avgerð tikin. Sjafførurin slakar ferðina og kemur upp á vegbreytina aftur.

Vert er at leggja afturat, at trailarin sum vit "royndu" at yvirhála, annars beint áðrenn lat okkum vita, at hann ikki fann seg í langljósum ella floytum, bremsaði brádliga,

og allarhelst vónaði at síggja okkum inni í lastini ella við síðunnar av vegnum.

Tíbetur fekk hann bara smávegis rætt 😉 Hinvegin vóru vit helst tryggari inni í lastini á honum enn á vegnum.

Betri samansjóðaðir enn nakar rullutúrur á norðhavinum í ódnarveðrið hevði klárað, í einum bili sum tørvar nýggj leygur, stoytdoyvarar, bremsur, lakering og yvirhøvur eitt sýn (sum hann ikki klárar),

komu vit umsíðir fram til hotellið í Batumi.

Tað er ikki bert innleiðingin, sum ger okkum eyðmjúkar, men hotellið er framúr gott. Eina stóra penthouse suite á sama stað sum telvað verður, vinarlig, hjálpsom starvsfólk og allir hentleikar,

gera lívið stuttligari. Vit sakna framvegis viðførið, men tað man fara at koma.

Høgni telvaði fyrsta talvið, við svørtum í dag, móti einum norðmanni. Hóast greiða yvirvág í rating, megnaði Høgni ikki at vinna talvið. Javnleikur varð úrslitið, sum er í tráð við leikgongdina.

Úrslitið er góðtikið, taka vit hendingarnar í ferðingini við, og at talan er um fyrsta umfar. Komandi umførini kemur Høgni sterkt aftur!

Takksamir fyri lívið og at vit sloppu at uppliva dagin ídag, siga vit góðanátt og gleða okkum til komandi tíðir 🙂

sum eisini skal á aðalfund í Batumi. 

Fylg við kappingini her: European Youth Chess Championship

Fyrsta umfar byrjar kl. 12 føroyska tíð.